Checklist: verantwoord geld lenen

Geld lenen kan aantrekkelijk klinken. Je hoeft niet te sparen voor die ene aankoop die je zo graag wil doen, maar sluit 'gewoon' een lening af en betaalt maandelijks aflossen en rente. Toch is geld lenen niet zonder risico. Zonder goed overzicht of nadenken kunnen de maandlasten hoog worden en kan lenen je in de financiële problemen brengen.

Daarom is het belangrijk om verantwoord te lenen. Deze checklist helpt je om slim om te gaan met lenen, risico’s te begrijpen en keuzes te maken die passen bij jouw situatie.

1. Bedenk eerst: is geld lenen echt nodig?

Voordat je geld lenen overweegt, sta stil bij de vraag: kan het ook anders? Is een lening echt nodig of kun je de aankoop prima uitstellen en er zelf voor sparen? Sparen kost misschien wat meer tijd, maar is meestal goedkoper en geeft je meer financiële ruimte. Een lening kost altijd extra geld door rente en soms ook andere kosten zoals een afsluitprovisie of verzekeringen.

Een voorbeeld: stel je wilt een nieuwe fiets kopen van €1.200 en leent dit bedrag tegen 6% rente met een looptijd van 3 jaar. Dan betaal je in totaal ongeveer €1.300 terug. Als je deze €1.200 eerst zelf spaart, ben je uiteindelijk goedkoper uit en heb je geen vaste maandlasten. Denk daarom goed na voordat je een lening afsluit.

2. Leen nooit meer dan nodig

Bereken nauwkeurig hoeveel geld je echt nodig hebt. Soms is het verleidelijk om meer geld te lenen, bijvoorbeeld voor extra’s of onverwachte kosten, maar dit verhoogt je maandlasten en de totale rentekosten onnodig. Vraag bij minimaal twee of drie kredietverstrekkers een offerte aan en vergelijk niet alleen de rente, maar ook de voorwaarden en andere kosten.

Gebruik ook handige leenvergelijkers om het beste aanbod te vinden. Zo voorkom je dat je te veel betaalt of ongunstige voorwaarden accepteert.

3. Kan ik het terugbetalen? Maak een overzicht

Voordat je een lening afsluit, is het essentieel om een overzicht te maken van je inkomsten en uitgaven. Noteer je vaste lasten zoals huur of hypotheek, boodschappen, verzekeringen en abonnementen. Bereken vervolgens welk bedrag je maandelijks kunt missen voor aflossing en rente.

Wees eerlijk tegen jezelf: kun je de maandlasten ook betalen als je een keer minder inkomen hebt of onverwachte kosten krijgt? Wil je extra zekerheid, dan kun je gebruikmaken van de gratis online Risicometer Lenen van het Nibud. Met deze tool vul je je financiële gegevens in, en je krijgt direct een indicatie of een lening in jouw situatie verantwoord is. Groen betekent veilig lenen, oranje waarschuwt voor mogelijke problemen en rood is een teken dat het riskant is om te lenen.​

4. Lees altijd de kleine lettertjes

Kijk niet alleen naar de rentepercentage, maar controleer ook andere voorwaarden in het leencontract. Zijn er bijvoorbeeld boetes of kosten bij vervroegd aflossen? Zijn verzekeringen verplicht om de lening af te sluiten? Wat gebeurt er als je niet op tijd kunt betalen? Soms lijken leningen goedkoop door een lage rente, maar kunnen verborgen kosten het duur maken.

Vraag offertes aan bij verschillende aanbieders en vergelijk ze goed. Let ook op de looptijd en of je tussentijds kunt extra aflossen zonder boetes. Vraag ten minste twee offertes (bijvoorbeeld bij Directa) op en vergelijk ze goed.​

5. Kies een looptijd die past bij je leendoel

De looptijd van je lening moet logisch zijn gezien het doel van de lening. Koop je bijvoorbeeld een auto die je verwacht vijf jaar te gebruiken, dan is het verstandig om de lening ook in vijf jaar af te lossen. Zo voorkom je dat je nog aan de lening betaalt als de auto al versleten is.

Een langere looptijd verlaagt je maandlasten, maar zorgt ervoor dat je uiteindelijk meer rente betaalt. Denk daarom goed na over een balans tussen maandlasten en totale kosten.

6. Los eerst je oude leningen af

Een nieuwe lening afsluiten om oude leningen af te betalen klinkt soms als een oplossing, maar kan risico's met zich meebrengen. 

Het kan leiden tot hogere maandlasten en onoverzichtelijke schulden. Als je toch bestaande leningen hebt, kijk dan of je die kunt oversluiten naar een lening met lagere rente. Dat kan in sommige gevallen kosten besparen en overzicht geven, maar doe dit wel bewust en vergelijk eerst de voorwaarden.

7. Kies altijd voor een betrouwbare verstrekker

Sluit leningen alleen af bij kredietverstrekkers die een vergunning hebben van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Dit garandeert dat de aanbieder zich houdt aan regels die jou beschermen. Let ook op signalen van onbetrouwbare partijen, zoals vooraf vragen om geld of agressieve verkooppraktijken.

Een kredietverstrekker met vergunning staat vermeld op officiële lijsten, zoals op de website van de AFM.

Met deze checklist kun je verantwoord geld lenen en voorkom je problemen op lange termijn. Maak altijd zelf een overzicht en neem rustig je tijd voor een grote beslissing. Zo houd je grip op je budget!

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Directa.